Luk 6 | NAS | STEP | Niiꞌnaꞌmung Doong Uaanaꞌmung Jiisuuꞌ bakaning ninka nariꞌ uiteꞌnaue~ tankinaama bakaninge barevare-nupoonge niiꞌning biiꞌdaꞌpauꞌnung uiteꞌkoong sinang-koo untuꞌnooꞌ, eeꞌnoko naakoꞌpaara maaꞌauꞌ tamung tankinaama Juꞌnupoong biikaang aarumo-koo tauraꞌpari otoinaꞌ.

Luke 6

Doong Uaanaꞌmung-koo Jiisuuꞌ Turampauꞌnaꞌ Sinang Kavaioꞌ

(Mat 12:1-8; Mak 2:23-28)

1 Niiꞌnaꞌmung Doong Uaanaꞌmung Jiisuuꞌ bakaning ninka nariꞌ uiteꞌnaue~ tankinaama bakaninge barevare-nupoonge niiꞌning biiꞌdaꞌpauꞌnung uiteꞌkoong sinang-koo untuꞌnooꞌ, eeꞌnoko naakoꞌpaara maaꞌauꞌ tamung tankinaama Juꞌnupoong biikaang aarumo-koo tauraꞌpari otoinaꞌ. 2 Teka niiꞌninge Boto Keperuuꞌnavitue~ aaꞌpauꞌ, “Diiꞌ aming-koo mintoontarimaang boto totoꞌperitaaꞌ Doong Uaanaꞌmung-koong?”

3 Eeꞌnoko Jiisuuꞌke makuꞌurima aaꞌpuruꞌ, “Diiꞌke aming-koo teeꞌ tuumpimerimaang? Tampaꞌ noruꞌeri otong tee kapooꞌ Deevitaꞌke nkovuuꞌnung tenang tee peeravora, tee Deevitaꞌ eeꞌnoko teing nariꞌ otorokoꞌning ninka. 4 Kumponing bakanava-koo Deevitaꞌke koinura nkavura naiauꞌ tee taamang meekung, niiꞌninge nai-koo tauraꞌparavaꞌ, teka piristiꞌnuka nainge deekoꞌ nai-koo makosi. Eeꞌnoko teie Deevitaꞌke teing nariꞌ otorokoꞌning avurioꞌ boto totoꞌkoo tuumpiaavaꞌ.” 5 Eeꞌnoko napoꞌ aaꞌpuruꞌnung teing, “Ning Tee Naning-naumpoꞌ Paning-etaing tee Ovoring Doong Uaanaꞌmung-koong.”

Doong Uaanaꞌmung Duuaiꞌ Taare-antavuuꞌnaꞌ Jiisuuꞌke

(Mat 12:9-14; Mak 3:1-6)

6 Napoꞌ niiꞌnaꞌmung Doong Uaanaꞌmung pava dootuuꞌnava-koo tumparara Jiisuuꞌke nau-antavurikoꞌnung narung naning teke otoko bireng tampavine duuaiꞌ. 7 Eeꞌnoko boto naunuka eeꞌnoko Boto Keperuuꞌnavitu dovange tareaakoꞌ ooaavaꞌnaang taare-antavuko deekoꞌ Doong Uaanaꞌmung kapooꞌ tee tuumpiaavaing daaꞌaavaꞌnaang. 8 Teka teie noruꞌuruꞌ biikaang norunoruꞌ eeꞌnoko aaꞌpuuꞌ tee naning duuaiꞌ, “Deto donkoniko ooraavai.” Eeꞌnoko teketa daaꞌarara donkonuuꞌ.

9 Eeꞌnoko Jiisuuꞌke aaꞌpuruꞌ teing, “Ninge eeꞌ tanaꞌdampimang: Arekeeꞌ oroꞌ aarumo tauraꞌpari otong Doong Uaanaꞌmung nko-koo, aiꞌ naning tampaꞌ nko-koo aiꞌ orakaꞌ nko-koo; aiꞌ domaang mooꞌkoo aiꞌ dupisiꞌkoo makosie?”

10 Eeꞌnoko teie ooꞌoovuruꞌnung teing ookara, eeꞌnoko teka aaꞌpuuꞌ, “Bireng tovoroꞌdaravai.” Eeꞌnoko teeꞌ nkoaruꞌ, eeꞌnoko bakaang bireng tamparuꞌkuuꞌ. 11 Eeꞌnoko teing karinsiꞌorora biiꞌka minkuarima kapooꞌ Jiisuuꞌkoo orakaꞌ nkoaavaing minkuaakoꞌ.

Jiisuuꞌke Nanaiꞌketa Kenaankara Miruꞌuruꞌnaꞌ

(Mat 10:1-4; Mak 3:13-19)

12 Eeꞌnoko teing doong-koo Jiisuuꞌ osi sipura beuꞌnung iuꞌaape kunsiaraaꞌnaang; muung ookutunaꞌmung Kumponing-koo kunsiarama otouꞌ teke. 13 Eeꞌnoko tenang taneꞌpuioꞌ teie bokuvuruꞌnung bakaning barevare-nupoong eeꞌnoko teing-koo nanaiꞌketa kenaanka miruꞌuruꞌ, teing kara okovuri nkanuka tampuruꞌning, miring aing aaꞌning: 14 Saimoniꞌ, niiꞌnooꞌ Piita tampuuꞌ, eeꞌnoko Aanduruꞌ, teie baaraꞌmaꞌnung, eeꞌnoko Jeemisi, eeꞌnoko Jooni, eeꞌnoko Pilipiꞌ, eeꞌnoko Baatolomiuꞌ, eeꞌnoko Maatiuꞌ, eeꞌnoko Toomasi, eeꞌnoko Jeemisi, Alopeasi bauring, eeꞌnoko Saimoniꞌ, niiꞌnooꞌ Sielotiꞌ miring damaꞌ ereꞌauꞌnung, ^{▼▼6:14-16Sielotiꞌnavitu-koong deemparako, teing biiꞌka Juꞌnupoong Roomaꞌketa ketaꞌkoo paaravarikoꞌnavitu-koong.} eeꞌnoko Judasi, Jeemisi bauring, eeꞌnoko Judasi, Kerioꞌnara, tee eeꞌnara Ovoring baavevuuꞌnung.

Jiisuuꞌke Mmauꞌ Nantoong Taare-antavuruꞌnaꞌ

(Mat 4:24-25; Mak 3:7-12)

17 Eeꞌnoko tee siaruꞌ doonko teing ninka, eeꞌnoko donkonauꞌ duumpanooꞌ deepoꞌ nantoong karikaꞌ barevare-nupoong ninka. Eeꞌnoko nantoong miatara porouꞌnung taaravaavaꞌnaang eeꞌnoko biikaning siipa-ita taare-antavuriiꞌnaang. Teing osi aaꞌning-eta porouꞌ: ookara Judiaꞌnavaro-eta, Jerusalemaꞌketa eeꞌnoko pirung dueꞌnairu-eta (Taiaꞌkoonairu-eta eeꞌnoko Saidoniꞌketa). 18 Eeꞌnoko teing napoꞌ maꞌnari orenge poreꞌantavaarikoꞌning unaavorouꞌ. 19 Ookara nantoonge Jiisuuꞌ tankaꞌke kompaavaꞌnaang keviꞌarikoꞌ aiꞌ purintoꞌ Jiisuuꞌketa pareꞌarama teie ookara taare-antavurikoꞌnung.

Biraankenavung Nau-antavuruꞌnaꞌ Jiisuuꞌke

(Mat 5:1-12)

20 Eeꞌnoko Jiisuuꞌke dutai keenavuri oovurira bakaning barevare-nupoong aaꞌpuruꞌnung,

“Biraanke-nupoong diiꞌ enang ataꞌerima baitorarimaing, aiꞌ Kumponing bakaang muuꞌ tee diiꞌ okoruriaing.

21 “Biraanke-nupoong diiꞌ enang peerarorima baitorarimaing, aiꞌ diiꞌ teing pooruriaining.

“Biraanke-nupoong diiꞌ enang birontarimatomaing, aiꞌ diiꞌ teing benkenirimatoaining.

22 “Biraanke-nupoong napoꞌ diiꞌ tenang nantoonge munteꞌdaariko, pokaꞌdaariko deuꞌdaarima diikaang miring orakaꞌ tantaarima ning Naning-naumpoꞌ Paning-etaing siomerimaung-koo. 23 Teꞌmung teeꞌ tavoꞌarako doturoturariritaaꞌ dinkitooꞌdariaing doturoturarima, eeꞌ noruꞌerima, ‘Niikaang mooꞌ pankaing otong teke paning-koo,’ aiꞌ tee teeꞌ nariꞌ biumaraange temuꞌnupoong Kumponing-etaing nakaro-nupoong nkoaarikoꞌnaꞌ.

24 “Teka diiꞌ kavo mmauꞌnuka bakaꞌ piaaruꞌnuka, toraꞌkiriaing, aiꞌ dunsirunsi-anta~ tero nkaveruꞌnung.

25 “Diiꞌ enang pooruri otoining piaaruꞌnukai, diiꞌ teing peeraroriaining.

“Diiꞌ enang benkenirimatomaing piaaruꞌnukai, diiꞌ teing orarunsi ninka birontariaining.

26 “Diiꞌ nantoonge tampaꞌ nariꞌ minkuraarimaatomaing piaaruꞌnukai, toraꞌkiriaining, aiꞌ diiꞌ teing urikupoong tositosinanka nakaro-nupoong-pinaꞌ oroꞌnanka. Diumaraange teeꞌ nkoaarikoꞌ.”

Kare-nupoong Piaavarampiainaꞌ

(Mat 5:38-48)

27 “Teka ninge aaꞌdampimang diiꞌ tampaꞌ taaramerimaing: Diikaning kare-nupoong piaaverererimaatoaing, tampaꞌ nkovererima teing diiꞌ munteꞌdaarimaing. 28 Teing barakosiꞌdaarimaing biraanke-antavererimaatoai. Teing orakaꞌ nkoraarimaing kunsi-koo pakuererimaatoai. 29 Baa naning diiꞌ amoꞌkoo tankoꞌduriaing napoꞌ bariꞌnameng naueriai napoꞌ tankoꞌduriiꞌnaang. Baa tee diiꞌ mononopaꞌ daunanaaꞌ pariꞌduriaing tee-koo orokoveriaukaꞌ napoꞌ boonanaaꞌ pariꞌduriko. 30 Ookara eentaraarimaatoaining averererimaatoai eeꞌnoko teing baata diikaning kapooꞌnanka pariꞌdaariaining diiꞌke napoꞌ eentaverereriaukaꞌ teing. 31 Eeꞌnoko nantoonge diiꞌ tampaꞌ nkoraariiꞌnaang piarorimanaꞌ teeꞌ nariꞌ nkovererimaatoaing teing diiꞌke. 32 Diiꞌke teing nantoong piaaraarimaing naing piaaverererimaatoaing deekoꞌ arekeeꞌ tee-koo Kumponinge tampaꞌ ooruripeuꞌ? Aiꞌ aaꞌ orenge piaavaarikooꞌ teing piaavaarimaing napoꞌ. 33 Eeꞌnoko diiꞌke tampaꞌ nkovererima teing diiꞌ tampaꞌ nkoraarimaing arekeeꞌ tee-koo Kumponinge tampaꞌ ooruripeu? Aiꞌ aaꞌ orenge teeꞌ nariꞌ nkoaakooꞌ. 34 Eeꞌnoko komaaru~ nka-koo tauraꞌperererima teing diiꞌke makuꞌdaariaining-pinaꞌ noruꞌererimaing arekeeꞌ Kumponinge tampaꞌ noruꞌduripeuꞌ, aiꞌ aaꞌ orenge teeꞌ nariꞌ nkoaakooꞌ.

35 Teka diiꞌke piaaverererimaatoaing diiꞌkoo kare-nupoong tampaꞌ nkovererima, eeꞌnoko komaaru eentaraariko averererima tamung teka siperimaatoai makuꞌkoo noruꞌeriaꞌ. Teeꞌkoo diikaang mooꞌ bakei pankaing eeꞌnoko diiꞌ teing tee Ovoring Deto Basi baurukaaꞌ deentariaing, aiꞌ teie tee tampaꞌ nkovurimaung teing oreng, tampaꞌ tang noruꞌaavaing. 36 Piaae maantoꞌdariri otorimaatoaing Diuma paning-koong piaae maantoꞌari otomanaꞌ.

Nantoong Birevireꞌ Pote-koonaare

(Mat 7:1-5)

37 Nantoong koong-anta-koo oioiꞌdariaꞌ otoai Kumponinge nariꞌ koong-antaruriaukaꞌnaꞌ. Kiimata-koo tamperereriaꞌ otoai Kumponinge kiimata-koo tanturiaukaꞌnaꞌ. Tontaꞌantareeri otorimaatoai diiꞌ tontaꞌantaruiainaꞌ. 38 Avuavuꞌ nkoverimatoai arurimaatoainaꞌ. Tampooꞌ basinooꞌ dankarankampuma meenkiꞌora piaampura aruriainaꞌ. Teeꞌ diiꞌke avereriainaꞌ teeꞌ basinaꞌ napoꞌ diiꞌ aruriaing.”

39 Eeꞌnoko teie napoꞌ kara dikitoꞌ nauvuruꞌnung, aaꞌpuuꞌnung, “Kaputuꞌke ee napoꞌ kaputuꞌ taung nau-antavupeuꞌ? A, makotuaꞌ. Tenaanka ookaanka duaꞌarepeuꞌ dinkung-koo. 40 Aiꞌ tee naning barevare-nung tee bakaang nau-anta-koo dau basi deeaꞌ, teka ookara barevare-nupoong tenang dupearioꞌ nau-antavaariko biikaning nau-antanuka-pinaꞌ otoroaing. 41 Teeꞌ oroꞌ nau-anta baka tasiꞌparavaung aaꞌpampiiꞌnaang, ‘Aming-koo dake nankiꞌ daaraꞌmaꞌnung-koo duta-koo oovemaunge teka daka noruꞌdaravaꞌ daꞌkoo duta-koo konkinarong otoing?’ 42 Niiꞌnaꞌ, ‘Arekeeꞌ dake aaꞌpepeuꞌ tee daaraꞌmaꞌnung, “Ntaraꞌ ee, ninge nankang mooꞌdampai daꞌkoo duta-koo otoing,” tenang daka ooraravaꞌ tee konking daꞌkoo duta-koo otoing. Daꞌ ampirinung~, iroꞌ tutung daka-koo mooꞌdaravaing tee konking duta-koo eeꞌnoko tenang daaraꞌmaꞌnung-koo sirakaꞌpei oovera mooꞌeai tee nankiꞌ daaraꞌmaꞌnung-koo duta-koo otoing.’

Koiꞌnavari Eeꞌnoko Bakaning Sinananka

(Mat 7:16-20; 12:33-35)

43 “Eeꞌnoko koiꞌ tampara sinang orara biꞌumaung otoaꞌ, eeꞌnoko napoꞌ koiꞌ orara sinang tampara biꞌumaung otoaꞌ. 44 Koiꞌnavarinaꞌ biikaang sinang-koo tasiꞌpaarimaung. Tee sinang piikiꞌ tooꞌmurintaaꞌpoꞌnavari-koo kavaavarupeuꞌ, eeꞌnoko karikauꞌ napoꞌ moꞌming nanaꞌmosiriiꞌkoo kavaavarupeuꞌ. 45 Teie naning tamparai tee teieta tampara domang-koong koreꞌnang-eta tampara tavoꞌantavumaung eeꞌnoko teie naning orarai tee teieta orara domang-koong koreꞌnang-eta orara tavoꞌantavumaung, teieta bakaang domang-koo otoining piamparako bakaang karange minkuvurimaung.”

Mataunaꞌ Eeꞌnoko Kanuꞌnaꞌ Pava Kani-koo

(Mat 7:24-27)

46 “Aming-koo ning diiꞌke ‘Ovoring, Ovoring’ tammerimaunge kapooꞌ ninge naurampimaung nkoveriaꞌ? 47 Ookara nantoong ning-koo poroma aung nkaang kara taaravaama siompaamaing naurampiiꞌnaang ninge, teing oroꞌparimanaꞌ. 48 Teing tee-pinaꞌ naning-pinaꞌ oroꞌnanka pava kanivuuꞌnung-pinaꞌ dinkung isikung nenkeꞌura natuku boiaꞌkoo eꞌmang-antavuuꞌ. Eeꞌnoko tenang doua pora teva-ankoi kooꞌura biruꞌuaꞌ teva, aming-koo nnaꞌ tampaꞌ kaniniiꞌnava deemparako. 49 Eeꞌnoko baata teing nkaang kara tamung taaravaama siompaavarukooꞌ teing teing tee-pinaꞌ naning-pinaꞌ oroꞌnuka pava kanivuuꞌnung-pinaꞌ tamung piisiꞌkoo dau eꞌmang-antavuaꞌ, eeꞌnoko doua teva-ankoi kooꞌura namuꞌke duaꞌantavuuꞌ eeꞌnoko bakei aaꞌnaꞌ masikaꞌ orariaruꞌ teva.”